Potok Sopotnia Wielka bierze początek ze źródeł położonych powyżej 1300 m n.p.m., na zboczach wyniosłych masywów Romanki oraz Lipowskiej-Rysianki, należących do najwyższych kulminacji Beskidu Żywieckiego. Potok ma długość ok. 14 km, a łącząc się z potokiem Sopotnia Mała i przybierając nazwę Sopotnia uchodzi w rejonie Jeleśni do rzeki Koszarawy.
Wodospad, największy w Beskidach oraz w województwie śląskim, znajduje się w centrum miejscowości. Tworząca go silna struga wody spada po skałach piaskowcowych, nachylonych pod kątem ok. 40 stopni. Siła wody jest przyczyną wyrzeźbienia głębokiego kotła u stóp wodospadu. Jest to tzw. kocioł eworsyjny, którego powstanie związane jest z ruchem wirowym wody, drążącym naturalne zagłębienia, a więc ze zjawiskiem eworsji. Występuje ono u stóp wodospadów i progów wodnych. Powstałe dzięki temu kotły, w których tworzą się charakterystyczne jeziorka, noszą też nazwę baniorów. Uwaga! Miejsce to jest śmiertelnie niebezpieczne dla chcących zażywać kąpieli u stop wodospadu, o czym informuje zresztą stosowna tablica. Woda bowiem tworzy w takim miejscu sile wiry, a dno kotła najeżone jest skalnymi żebrami.
Otoczenie wodospadu i potoku jest bardzo malownicze, a należą do niego stare, okazałe drzewa. Nieopodal znajduje się także pomnik mieszkańców, poległych w czasie II wojnie światowej.
Sopotnia Wielka stanowi punkt wypadowy na kilka szlaków, które prowadzą w masywy Pilska, Romanki oraz Lipowskiej-Rysianki. W rejonie samego wodospadu zaczyna się szlak czarny, podążający w rejon kulminacji Kotarnicy (1156 m n.p.m.) skąd można kontynuować wędrówkę szlakiem niebieskim na szczyt Romanki (1366 m). Całe wyjście zajmuje 2,5-3 g. Inna trasa spod wodospadu, znakowana kolorem żółtym, wyprowadza na przełęcz Przysłopy (847 m), gdzie znajduje się węzeł kilku szlaków, umożliwiających m.in. wycieczki w stronę masywu Pilska.
