Park Zamkowy w Pszczynie

Pierwotnie zamek w Pszczynie pełnił funkcję obronną, nie było więc wokół miejsca na założenia parkowe. Dopiero kiedy przekształcono go w rezydencję, pomyślano o urozmaiceniu otoczenia. Prawdopodobnie już w XVI wieku obok zamku założono ogród warzywny i ziołowy, a nieco dalej - zwierzyniec. Z pewnością zagospodarowywano przylegające do niego pozostałości Puszczy Pszczyńskiej. Pod koniec XVIII wieku książęta Anhalt–Koethen gruntownie przebudowali park. Od frontu pałacu biegły szerokie aleje. Przy głównej usytuowano amfiteatr, i - na końcu – cmentarz rodowy właścicieli Pszczyny. Po zachodniej stronie pałacu stworzono tzw. dziką promenadę.

Park, fot. T. Renk, www.slaskie.travel

Przebudowa parku przez Hochbergów

Dzisiejszy kształt uzyskał park w połowie XIX wieku, już za panowania Hochbergów. Nadali mu oni formę angielską, krajobrazową. Spiętrzone wody Pszczynki rozlały się w malownicze jeziorka. Dzięki rozległym łąkom, samotnym drzewom, alejom z dębami, lipami, kasztanowcami i rozrosłymi rododendronami, oraz strugom wodnym, park sprawia wrażenie naturalnego. Ozdobiono go też niewielkimi budowlami, w tym pawilonem herbacianym czy wieżą widokową (dawną lodownią); na jego teren wprowadzają ozdobne bramy, np. w stylu chińskim. Obok zachodniego skrzydła zamku pochowano kilku przedstawicieli rodu Hochbergów.

Jedną z atrakcji Zabytkowego Parku Pszczyńskiego jest skansen o nazwie Zagroda Wsi Pszczyńskiej. Na jego terenie znalazły się obiekty architektury drewnianej z pobliskich rejonów. Większość pochodzi z XIX w. Ekspozycja utworzona została w 1975 r. i w kolejnych latach stopniowo rozrastała się. Obecnie znajduje się tutaj kilkanaście obiektów. Obok zwiedzania możemy także spróbować regionalnych potraw w karczmie, która została urządzona w zabytkowym młynie. Skansen leży na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego.

Skansen, fot. T. Renk, www.slaskie.travel

Zrekonstruowana zagroda

Na teren ekspozycji zabytkowych obiektów "Zagroda Wsi Pszczyńskiej" wchodzimy przez XIX-wieczną szopę na siano pochodzącą z Frydku, pełniącą obecnie funkcję kasy. Jest to właściwie rekonstrukcja zabytku, gdyż oryginał był w tak złym stanie, że nie nadawał się do przeniesienia. Rekonstruując go użyto także materiału z rozebranej szopy z Miedźnej. Z miejscowości Grzawa przeniesiono chałupę z 1831 r. Drewniana budowla wzniesiona została na fundamencie z łamanego kamienia. Ma ona sień na przestrzał, dwie izby mieszkalne po jednej stronie, zaś po drugiej kuchnię i komorę. Wewnątrz umieszczono łóżko, XVIII-wieczne szafy, sprzęty kuchenne, obrazy świętych i stroje ludowe. XIX-wieczna kuźnia z Goczałkowic reprezentuje typową dla regionu konstrukcję, z piecem z łamanego kamienia i okapem odprowadzającym dym do otworu w dachu. W środku ekspozycja narzędzi kowalskich.

Obiekty w skansenie

Interesującym obiektem w skansenie jest niewątpliwie stodoła z Kobielic, z 1811 w. Reprezentuje ona typ rzadszy na ziemi pszczyńskiej, bowiem jest prostokątna, a częściej spotykane były obiekty ośmioboczne. Z Wisły Wielkiej pochodzi masztarnia z 1799 r. Jest to pomieszczenie dla koni, służące też do przechowywania wozów. Wewnątrz umieszczono ekspozycję narzędzi, takich jak drewniane widły, babki do ostrzenia kos, chomąta dla koni i krów oraz brony. Do innych ciekawych obiektów na terenie „Zagrody Wsi Pszczyńskiej” należą także: spichlerz z Dębiny, z XVIII w., XIX-wieczna wozownia z Warszowic, młynek wietrzny z Zebrzydowic oraz spichlerze i pasieki. W starym młynie wodnym z miejscowości Bojszów urządzono karczmę „Stary Młyn”. W stylowo zagospodarowanych wnętrzach serwowane są regionalne smakołyki.

Skansen, fot. T. Renk, www.slaskie.travel

W kierunku wschodnim Park Zamkowy przechodzi w położony nad Pszczynką Park Dworcowy (tutaj umieszczono Skansen - Zagrodę Wsi Pszczyńskiej), od zachodu zaś graniczy z tzw. Dziką Promenadą (Zwierzyńcem). Park Zamkowy ma około 48 ha. Razem z dwoma sąsiednimi parkami obszar ten wzrasta do 156 ha.

Król puszczy, symbol ziemi pszczyńskiej, majestatyczny i dostojny - żubr. Kilkaset metrów od pszczyńskiej starówki można spotkać się z nim w cztery oczy. W 2008 roku na blisko 10 hektarach zabytkowego parku pszczyńskiego powstała Pokazowa Zagroda Żubrów. Pokazowa Zagroda Żubrów to jedna z największych atrakcji Pszczyny. Można tu podejrzeć zwyczaje tego największego ssaka w Europie. Z bliska zobaczymy żubry podczas karmienia, a z tarasu widokowego zaobserwujemy ich codzienne rytuały. Na spacer zapraszają także inne zwierzęta znane nie tylko z polskich lasów - jelenie, sarny, muflony, daniele oraz osły, pawie indyjskie czy gęsi łabędzionose.

Pokazowa Zagroda Żubrów, fot. T. Renk, www.slaskie.travel

Teren, na którym znajduje się Zagroda Żubrów obejmuje także budynek muzealno-edukacyjny. Obejrzymy w nim wystawy prezentujące faunę i florę polskich lasów i gór, dowiemy się nieco więcej o lesie jako ekosystemie, a także zobaczymy film 3D opowiadający historię sprowadzenia żubrów na ziemię pszczyńską w 1865 roku.