Kościół św. Jana Chrzciciela w Pilicy

Kościół św. Jan Chrzciciela w Pilicy to budowla, na której dzisiejszy kształt złożyło się wiele nawarstwień historyczno-stylowych. Były one wynikiem różnych koncepcji architektonicznych. Pierwotna świątynia, w stylu gotyckim, wzniesiona została na przełomie XIV i XV w. z fundacji Pileckich. Kościół przebudowany został około stu lat później - za czasów, gdy panami tutejszych włości byli Padniewscy. Nabrał wówczas wielu cech barokowych.

Historia kościoła św. Jana Chrzciciela

Budowę kościoła pw. św. Jana Chrzciciela rozpoczęto w 1393 r. Okazała świątynia w stylu gotyku nadwiślańskiego, została zapewne konsekrowana przez biskupa krakowskiego, Piotra Wysza, w 1410 r., w uroczystość odpustu św. Jana Chrzciciela. Obok świątyni zaczęła także działać szkoła parafialna oraz szpital-dom dla chorych i ubogich. Były to zresztą czasy, gdy przedstawicielka rodu Pileckich, Elżbieta, córka Ottona i Jadwigi, została w 1417 r. trzecią z kolei żoną Władysława Jagiełły. Za czasów Pileckich, w rękach których Pilica znajdowała się do połowy XVI w., miał miejsce rozkwit miejscowości. Od drugiej połowy tegoż wieku postępował jednak jej upadek, do którego przyczyniały się napady, grabieże, a wreszcie wojny. Padniewscy, którzy stali się kolejnymi właścicielami Pilicy, dokonali na przełomie XVI i XVII w. przebudowy kościoła w stylu barokowym, pozostawiając gotyckie prezbiterium i kaplicę św. Anny. Dobudowana została wówczas od strony południowej nowa, barokowa kaplica, której projektantem był włoski architekt Kasper Fodige z Mesocco. Zwana jest ona kaplicą Padniewskich, gdyż w jej podziemiach znajdują się groby należące do przedstawicieli tegoż rodu. Ród wygasł bardzo szybko, bo już w 1613 r. tutejsze dobra stanowiły własność księcia Jerzego Zbarskiego, a następnie (od połowy XVII w.) przeszły we władanie Warszyckich herbu Abdank. Gdy w latach 1730-31 r. Pilica stała się własnością Marii Józefy z Wesslów Sobieskiej, podarowała ona kościołowi wiele cennych przedmiotów, zachowanych do czasów dzisiejszych. Świątynia pw. św. Jana Chrzciciela jest rezultatem wielu przebudów, w wyniku których pierwotny kształt budowli uległ gruntownym zmianom.

Charakterystyka kościoła

Kościół posiada przede wszystkim cechy gotyckie oraz barokowe. Najstarszą częścią jest prezbiterium, które zachowało do naszych czasów swój gotycki styl. W ustawionym tutaj później ołtarzu głównym, z pierwszej połowy XVII w., znajduje się obraz Matki Bożej Śnieżnej z 1611 r. Interesująca jest także barokowa ambona z XVII w. z figurami czterech ewangelistów oraz postacią Chrystusa Króla Wszechświata. Gotycki charakter podsiada boczna kaplica pw. św. Anny. W kościele znajduje się kilka interesujących nagrobków, m.in. Kasi Pileckiej z 1555 r., autorstwa Jana Marii Padovano.