Stara smolarnia w Kobiórze

Kobiór koło Pszczyny otaczają lasy dawnej Puszczy Pszczyńskiej, które przez stulecia dawały mieszkańcom wsi zatrudnienie i środki do życia. W 2003 roku otwarto tutaj Muzeum Regionalne, które ulokowano w XIX-wiecznym, drewnianym, ładnie zdobionym budynku - tzw. smolarni. Jego mieszkańcy przed ponad wiekiem wytwarzali tu m.in. smołę drzewną. Obecnie w chacie można zobaczyć dwie wystawy etnograficzne, złożone głównie ze sprzętów przekazanych przez mieszkańców Kobióra.

Kobiór

Kobiór to miejscowość gminna, położona pomiędzy Tychami na północy i Pszczyną na południu. Tak, jak przed wiekami, wioska otoczona jest ze wszystkich stron zwartymi kompleksami leśnymi, zwanymi Lasami Kobiórskimi i Lasami Pszczyńskimi. To pozostałość po dawnej, rozległej Puszczy Pszczyńskiej. Przez stulecia Kobiór pozostawał własnością panów na Pszczynie. Pierwsza wiadomość o osadzie pochodzi dopiero z drugiej połowy XV wieku – w tym odludnym zakątku Śląska gospodarowało wówczas kilku zagrodników. Prawdopodobnie w następnym stuleciu właściciele Pszczyny założyli tutaj swój folwark; przez pewien czas prowadzili także sporą stadninę koni. Jednak największym bogactwem tych okolic był las. Puszcza była dla właścicieli niegdysiejszego Wolnego Państwa Pszczyńskiego miejscem rozrywki (polowania), jak i źródłem bogactwa. Dla poddanych była miejscem pracy. Nadleśnictwo w Kobiórze ustanowiono już w 1820 roku. Po ponad stu latach, w roku 1937, lasy z powodu zadłużenia książąt pszczyńskich przeszły na własność skarbu państwa polskiego.

Stara smolarnia

Interesującym miejscem w Kobiórze jest Muzeum Regionalne „Smolarnia” - wizyta w nim uzmysłowi nam, jak żyli dawni mieszkańcy Kobióra i czym się trudnili. Stara smolarnia znajduje się w południowej części wsi, w bezpośrednim sąsiedztwie lasu. Sam budynek muzealny pochodzi z końca XIX wieku. Wzniesiono go z drewna, ma dwie kondygnacje i przytulną werandę. Szczyty dekorują ozdobnie wycięte deseczki, zachowały się też resztki barwnych oszkleń. Jeszcze w XIX wieku pracowali tutaj smolarze, a później funkcjonował tartak. W 2003 roku, z inicjatywy Związku Górnośląskiego, otwarto w smolarni muzeum regionalne. Warto zobaczyć dwie wystawy tematyczne: „Nasz dom kochany i niezapomniany” (wyposażenie chaty śląskiej, strój regionalny, sprzęty domowe itp.) oraz „Od ziarenka do bochenka” (czyli w jaki sposób powstaje chleb). Wizyta w Smolarni to również okazja do poznania zapomnianego już prawie przemysłu leśnego, który w dawnych wiekach kwitł na obszarze Europy Środkowej i Wschodniej. W miejscowej bowiem smolarni wytwarzano - poprzez suchą destylację drewna - smołę drzewną, dziegieć, terpentynę i spirytus drzewny. Największe wzięcie miały smoła i dziegieć. Smoła drzewna (gęsta maź) pochodziła z przeróbki drewna sosnowego i służyła np. do impregnacji drewna. Dziegieć zaś wytwarzano z kory brzozowej, miał postać bardziej wodnistą i wielorakie zastosowanie - jako chociażby smar do osi wozów, lek na różne choroby ludzkie i zwierzęce, uniwersalny klej itd.