OFICJALNY PRZEWODNIK TURYSTYCZNY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
Żarki są niedużym miastem na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Historia miejscowości sięga bardzo odległej przeszłości; tworzyli ją przedstawiciele wielu narodowości i wyznań. Pierwsze wzmianki o Żarkach pojawiają się w XIV wieku. Być może już wtedy były miastem, ale pewne informacje o tym fakcie mamy dopiero z wieku następnego. Osada przez stulecia rozwijała się w oparciu o handel i rzemiosło. Pod koniec XVI wieku, lub na początku XVII, w Żarkach osiedlili się pierwsi Żydzi. Ich rola stała się wkrótce bardzo znaczna. W XIX wieku tworzyli zręby uprzemysłowienia tego regionu. Pod koniec stulecia stanowili ponad 60 procent ogółu mieszkańców Żarek. Tutejsi Żydzi przez stulecia przynależeli do gminy wyznaniowej w Lelowie. Jednak bardzo wcześnie posiadali bożnicę, kirkut i szpital. W XIX wieku żareccy wyznawcy judaizmu zapełniali aż trzy synagogi. Jedna z nich, po licznych przebudowach, zachowała się, służąc dziś jako dom kultury. Podczas długich dziejów tutejszych Żydów powstały trzy cmentarze. Po najstarszym nie został żaden ślad. Drugi kirkut – przy ul. Górki – nie wiadomo dokładnie kiedy został zrównany z ziemią. Na jego terenie postawiono pomnik z wmurowanym fragmentem jedynej odnalezionej macewy. Data na niej wyryta informuje nas, że kirkut założono już w XVII wieku. Na najmłodszym cmentarzu – położonym przy ul. Polnej - odnajdziemy nagrobki z wieku XIX i XX. Zajmuje on obszar 1,5 ha. Zinwentaryzowano około 1100 nagrobków, najczęściej w formie typowej macewy lub obelisku. Wykonane są z piaskowca, granitu, marmuru, lub betonu – nie zachowały się żeliwne. W 2013 roku przypadkowo odnaleziono trzy żeliwne macewy w dzielnicy Żarek – Leśniowie. Skąd się tam wzięły? Nie wiadomo. Najprawdopodobniej powrócą na cmentarz przy ul. Polnej. Warto zwrócić uwagę na cenne przykłady żydowskiej sztuki sepulkralnej: rzadkie motywy symboliczne czy napisy w języku polskim i hebrajskim – ale nawet z zastosowaniem dat zapisanych cyframi arabskimi.
ul. Mickiewicza 29
40-085 Katowice
tel. (32) 207 207 1
info@slaskie.travel
Portal powstał w ramach projektu
Mobilne Śląskie
Darmowa aplikacja SLASKIE.travel dostępna na platformach 
